Er komt een verbod op wegwerp plastic, maar wat houdt dat nou precies in voor de organisatie van een evenement? Mag je dan alléén maar hardcup bekers gebruiken die je moet spoelen? Is wegwerp helemaal niet meer mogelijk?
Naar schatting worden in Nederland jaarlijks meer 150 miljoen plastic bekers en maaltijdverpakkingen na eenmalig gebruik weggegooid op evenementen.
Vanaf 1 januari 2024 zal een verbod op wegwerp gelden: hergebruik wordt de norm.
Ah, hergebruik wordt de norm. Dus…… ja; dus wat betekend dat?
Als je wegwerpbekers gebruikt kun je gebruik maken van ‘de uitzondering’. Dat is alleen toegestaan als je als organisatie voldoen aan de verplichte recyclingpercentages. Die percentages omschrijven dat in 2024 minimaal 75% van de wegwerpbekers voor hoogwaardige recycling in aanmerking moeten komen en dat percentage wordt jaarlijks met 5% opgehoogd tot 90% in 2027.
Wat is hoogwaardige recycling?
Hoogwaardige recycling betekent (hier) dat er weer nieuwe bekers of voedselverpakkingen van gemaakt kunnen worden, volgens de Europese regels die gelden voor de recycling van voedselcontactmaterialen.
Deze ‘uitzondering’ geldt niet voor PLA- of koffiebekers, deze zijn namelijk (nog) niet hoogwaardig recyclebaar. Voor evenementen betekent dit dus dat er alleen nog gebruik gemaakt mag worden van herbruikbare bekers of recyclebare PET-bekers, mits deze voor 75-90% gerecycled kunnen worden.
Voedselverpakkingen zijn op dit momenten nog niet hoogwaardig recyclebaar (behalve PET-schalen voor koude toepassingen) dus deze moeten voor herbruikbare alternatieven of volledig plastic vrije varianten worden vervangen.
Wanneer kom je in aanmerking voor de uitzondering?
Voor een systeem met recyclebare PET-bekers en -voedselverpakkingen moet van tevoren een melding gemaakt worden via een meldingsformulier. Dat formulier wordt vervolgens ingediend bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). Naast de melding moet een administratie bijgehouden worden van de bekers die verstrekt en ingezameld worden. Dit gebeurt in afstemming met de afvalverwerker, die input geeft op de hoeveelheid gerecycled materiaal. De organisatie is verantwoordelijk voor de melding en registratie van de gegevens.
Kortom: je geeft aan hoeveel je gaat verbruiken (100%), de afvalverwerker geeft aan hoeveel er gerecycled kan worden (minimaal 75% voor nu) en dat wordt vervolgens gecontroleerd door de instantie waar je melding gemaakt hebt (ILT).
Niet heel makkelijk of ‘doen we er wel even naast’ dus…
Wanneer is iets wel of niet hoogwaardig recyclebaar?
Daar is véél voor te vinden op internet, maar helaas is alles lastig leesbaar of soms zelfs volledig onbegrijpelijk (voor ons tenminste wel…). Daarom hierbij;
een lijst met regels waaraan wegwerpbekers moeten voldoen om in aanmerking te komen voor hoogwaardige recyling.
- Materiaalkeuze: De beker moet gemaakt zijn van materialen die gemakkelijk recyclebaar zijn, zoals polypropyleen (PP) of polyethyleentereftalaat (PET). Vermijd complexe materialen zoals gecoat papier of gemengde plastics.
- Schoonheid: De beker moet grondig worden schoongemaakt van voedselresten en overtollige vloeistoffen voordat deze wordt gerecycled. Dit minimaliseert vervuiling in het recyclingproces. Zand wordt bijvoorbeeld niet geaccepteerd (als de bekers op de grond hebben gelegen).
- Labeling: De beker moet duidelijk gemarkeerd zijn met recyclinginformatie en instructies. Symbolen en informatie moeten consistent zijn met lokale recyclingrichtlijnen.
- Maat en vorm: De beker moet een gangbare vorm en maat hebben die geschikt is voor sorteermachines. Extreme vormen kunnen problemen veroorzaken tijdens het sorteerproces.
- Deksel en accessoires: Indien de beker een deksel heeft, moet dit deksel ook recyclebaar zijn volgens dezelfde criteria. Eventuele extra accessoires moeten eveneens voldoen aan recyclebare normen.
- Geen toegevoegde kleurstoffen: Gebruik van heldere, ongekleurde materialen vergemakkelijkt het recyclingproces. Toegevoegde kleurstoffen kunnen het recyclingproces bemoeilijken.
- Verwijderbare etiketten: Indien van toepassing, moeten eventuele etiketten of stickers gemakkelijk verwijderbaar zijn. Plakmiddelen kunnen anders problemen veroorzaken in het recyclageproces.
- Minimale vermenging van materialen: Het gebruik van verschillende materialen in één beker (zoals plastic en papier gecombineerd) kan recycling bemoeilijken. Een eenvoudige samenstelling is ideaal.
- Dikte en stevigheid: De beker mag niet te dun of te fragiel zijn, omdat dit problemen kan veroorzaken tijdens het sorteren en verwerken. Een bepaalde dikte zorgt voor duurzaamheid tijdens recycling.
- Overeenstemming met lokale regelgeving: De beker moet voldoen aan de geldende wet- en regelgeving met betrekking tot recycling en milieubescherming in het betreffende gebied.
- Recyclebaarheidstesten: Het materiaal van de beker moet door recyclingfaciliteiten getest zijn op recyclebaarheid en geschiktheid voor hoogwaardige recyclingprocessen.
- Ontwerpaspecten: Het ontwerp van de beker moet rekening houden met de recyclebaarheid zonder onnodige complexiteit, zoals overdreven ingewikkelde randen of reliëfs.
Het is belangrijk op te merken dat recyclingrichtlijnen kunnen variëren afhankelijk van de regio en de beschikbare recycling-infrastructuur. Oftewel: wat recyclebaar is in de ene plaats, kan mogelijk problemen veroorzaken in een andere. Het blijft dus van groot belang om de lokale recyclingrichtlijnen en -praktijken te volgen en samen te werken met recyclingfaciliteiten om ervoor te zorgen dat de wegwerpbekers effectief kunnen worden gerecycled.
Kortom:
Het is mogelijk om nog wél gebruik te maken van wegwerpbekers mits je kunt regelen dat deze gerecycled kunnen worden. Maar dat is veel werk vooraf, veel werk tijdens het evenement en er bestaat een kans dat de bekers niet worden geaccepteerd omdat ze niet schoon (genoeg) zijn.
Denk er dus goed over na wat je wil doen. Als je Lowlands bent dan kan het goed zijn dat je bovenstaande punten voldoende goed voor elkaar gaat krijgen. De kleinere evenementen gaan het hier een héél stuk moeilijker mee krijgen (zeker als je op vrijwilligers draait!)
De verwachting is dan ook dat hardcup bekers echt de trend gaan worden.
Lees meer over wegwerpplastic en de nieuwe regelingen